Szanowni Państwo,

Macie rzadko spotykaną okazję obejrzenia zgromadzonych w jednym miejscu kronik dokumentujących życie placówek oświatowych. Jest to historia opisująca lokalne środowiska, w których były one centrum życia edukacyjnego, kulturalnego i społecznego. Polecamy przede wszystkim pierwsze kroniki, które ukazują jak trudne były początki powstawania i funkcjonowania szkół. Z jakimi problemami przyszło się zmagać nauczycielom, gdy brakowało wszystkiego: mebli, ławek, krzeseł, pomocy naukowych, książek i zeszytów, kredy. O tym pisał nauczyciel, pionier oświaty i pierwszy kronikarz Dębna, Władysław Puch. Pierwszy inspektor w powiecie chojeńskim, Wacław Kraszewski, zorganizował administrację szkolną i wspierał nauczycieli w zakładaniu i przygotowywaniu szkół do nowego roku szkolnego. W powiecie chojeńskim, we wrześniu 1945 r., uruchomiono szkoły w: Dębnie, Mieszkowicach, Boleszkowicach, Chojnie, Kłosowie, Trzcińsku – Zdroju, Piasku, Gudziszu, Cychrach, Oborzanach, Smolnicy, Zielinie, Warnicach, Piasecznie, Góralicach, Jeleninie, Klępiczu, Starych Łysogórkach, Czelinie, Sitnie, Dargomyślu, Krześnicy, Barnówku, Grzymiradzu, Naroście, Godkowie, Namyślinie i Nawodnej.

Przed pierwszymi nauczycielami, których warto wymienić: Kazimierzem Mireckim, Antonim Dobrowolskim, Karolem Winnickim, Stanisławem Janowskim, Józefem Abramowskim, Józefem Fornagielem, Aleksandrem Jagielnickim, Adolfiną Ziółkowską, Marianem Wojnarowskim, Marią Drohomirecką, Józefem Drohomireckim, Marią Zachariasz, Janiną Świetlikową, Wacławem Świetlikiem, Marią Zielińską, Eugeniuszem Matagą, Stanisławem Wijasem - spoczywał trud budowania początków oświaty w powiecie chojeńskim.

Do prac związanych z tworzeniem oświaty włącza się reaktywowany w 1945 r. Związek Nauczycielstwa Polskiego. Pierwszym prezesem zostaje wybrany nauczyciel Feliks Górka, a sekretarzem Antoni Dobrowolski. Związek stara się wspierać materialnie nauczycieli, organizować dla nich dokształcanie, jak również opracowywać materiały metodyczne. Dzięki staraniom ówczesnym władz sytuacja placówek ulega systematycznej poprawie w zakresie bazy dydaktycznej, jak i w podnoszeniu kwalifikacji nauczycieli. W 1959 r. został oddany w Dębnie do użytku nowy budynek szkolny, gdzie powstała przy ul. Piłsudskiego SP nr 1. W ramach programu 1000 szkół na 1000 – lecie państwa polskiego w roku 1966 uruchomiono przy ul. Zachodniej nową szkołę, w której umieszczono Liceum Ogólnokształcące i Technikum Ekonomiczne. W dawnym budynku LO utworzono SP nr 3, przy której 1986 r. wybudowano pierwszą pełnowymiarową halę sportową. Państwowy Dom Dziecka został przeniesiony w 1976 r. do nowego budynku przy ul. Mickiewicza. W Smolnicy utworzono w 1983 Zespół Szkół Rolniczych, a w 2005 r. wybudowano tamże halę sportową. Po pożarze SP nr 2 odbudowano budynek,a w roku 1993 wybudowano nowy, przy którym już jako gimnazjum oddano do użytku w 2002 r. halę sportową.

Po reformie oświaty w 1990 r. powstaje w Dębnie Stowarzyszenie Oświatowe, które powołuje do życia pierwsze w województwie gorzowskim Liceum Społeczne, działające do dzisiaj przy ul. Baczewskiego, w dawnym budynku KMG PZPR. Przez cały czas poprawia się w Dębnie infrastruktura sportowa. Wybudowano w 2002 r. na osiedlu Waryńskiego kompleks boisk sportowych, w ZSP nr 1 powstaje w 2009 r. zespół boisk sportowych „ORLIK”. Przy SP nr 1 oddano do użytku w 2009 r. nowoczesną halę sportowo – widowiskową. We wsiach Sarbinowo, Smolnica, Różańsko, Cychry, Barnówko wybudowano nowe szkoły, a we wszystkich obiektach oświatowych przeprowadzono termomodernizację. Dla najmłodszych wybudowano dwa nowe przedszkola i żłobek.

Młodzież uczęszczająca do szkół osiągała i osiąga wiele znamienitych rezultatów na niwie naukowej, kulturalnej, sportowej na szczeblu wojewódzkim i ogólnopolskim. Jest to zasługą w pełni wykwalifikowanej kadry pedagogicznej, gdzie wielu z nich ma przygotowanie do nauczania dwóch i więcej przedmiotów. Działający ZNP zabiega o poprawę sytuacji materialnej nauczycieli i ich rozwój kulturalny, oświatowy i naukowy.

Andrzej Dobrowolski
członek ZNP w Dębnie